Ο εκδοτικός χάρτης του φθινοπώρου

Νέα μυθιστορήματα από δημοφιλείς Ελληνες συγγραφείς με παράλληλη τάση προς τη νουβέλα
Μπορεί οι εκδότες να κάνουν τα μπάνια τους, ο προγραμματισμός τους όμως για το ερχόμενο φθινόπωρο είναι ήδη έτοιμος. Με ελληνική και ξένη πεζογραφία, κλασικά κείμενα και πολλά, πάρα πολλά δοκίμια. Ιδιαίτερα έντονη κάνουν φέτος την παρουσία τους οι Ελληνες συγγραφείς, με διηγήματα, μυθιστορήματα και νουβέλες.
Μια ενδεικτική πρώτη περιήγηση σε μερικές από τις εκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που θ’ αρχίσουν να κυκλοφορούν από τον Σεπτέμβριο παρουσιάζει η «Κ».
Μεγάλη παραγωγή
Από τις εκδόσεις «Κέδρος» θα κυκλοφορήσουν οι περισσότερες νουβέλες παλαιών αλλά και νεότερων συγγραφέων: του Μένη Κουμανταρέα (τρεις νουβέλες), του Δημήτρη Νόλλα («Ναυαγίων πλάσματα»), δύο συγγραφέων που έχουν υπηρετήσει με επιτυχία και συνέπεια το είδος, της Μαρίας Ευσταθιάδη («Το κόκκινο ξενοδοχείο»), του Σάκη Σερέφα («Μαμ») και του Ηλία Μαγκλίνη («Η ανάκριση»: η τραυματική σχέση πατέρα-κόρης με φόντο τη φρίκη των βασανισμών στα ΕΑΤ-ΕΣΑ).
Από τις ίδιες εκδόσεις θα διαβάσουμε το νέο μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη με τίτλο «Οι αλήθειες των άλλων» (που συνειρμικά παραπέμπει στον κινηματογραφικό τίτλο «Οι ζωές των άλλων»). Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στις 20 Οκτωβρίου και εκτυλίσσεται το διάστημα από το 1923 ώς το 1957 στο Αϊβαλί, τη Μυτιλήνη και την Αθήνα. Ηρωές του οι δύο γενιές μιας οικογένειας και θέμα του η εθνική ταυτότητα. Νέο μυθιστόρημα και για την Τατιάνα Αβέρωφ («Θράσος»), ενώ ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος επανεκδίδει «Τα τζιτζίκια» του.
Με μυθιστόρημα επανέρχεται και ο Μάνος Ελευθερίου, από το «Μεταίχμιο». Τίτλος του, «Ανθρωπος στο πηγάδι» με ήρωα έναν σαραντάρη συγγραφέα που πέφτει σ’ ένα πηγάδι και αναστοχάζεται τη ζωή του και τη γραφή του. Στο «Μεταίχμιο» και ο Γιάννης Ξανθούλης μ’ ένα αφήγημα που μας ξεναγεί στην Κωνσταντινούπολη. Εχει τίτλο «Η Πόλη αλλιώς» και είναι μια προσωπική ματιά του συγγραφέα στην πόλη που γνώρισε και αγάπησε. Με νουβέλα επανέρχεται και η καθηγήτρια Φωτεινή Τσαλίκογλου, από τις εκδόσεις «Καστανιώτη» («Ολα τα ναι του κόσμου» και θέμα μια παραβολή για την ανθρώπινη απώλεια).
Το «βαρύ πυροβολικό» των εκδόσεων «Καστανιώτη» για φέτος, όμως, είναι αναμφισβήτητα το δεύτερο μέρος της τριλογίας της Ζυράννας Ζατέλη.
Με τον δικό της ρυθμό (η Ζυράννα Ζατέλη δεν βιάζεται ποτέ να «ρίξει» το νέο βιβλίο της στην αγορά) και με τίτλο «Το πάθος χιλιάδες φορές», η ιδιαίτερη συγγραφέας με τους πολλούς φαν ανασυγκροτεί το προσωπικό μαγικό της σύμπαν, όπου οι ήρωες γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν κάθε φορά ως ακροατές μιας γριφώδους μελωδίας ή ως αποκρυπτογράφοι μιας αινιγματικής παρτιτούρας. Από τον «Καστανιώτη» θα κυκλοφορήσουν ακόμα νέα βιβλία των Αυγ. Κορτώ, Χρ. Χρυσόπουλου, πολλά βιβλία νέων συγγραφέων, ενώ επανεκδίδονται οι ποιητικές συλλογές της Ρέας Γαλανάκη («Οι Τρυφερές - Πλην Εύχαρις - Τα Ορυκτά») και η νέα συλλογή του Μιχάλη Γκανά «Αψινθος».
Η Μάρω Δούκα μας ξαναδίνει την αναθεωρημένη έκδοση της «Αρχαίας σκουριάς» από τις εκδόσεις «Πατάκη», ενώ μια έκπληξη επιφυλάσσει ο Γιώργος Βέλτσος εκδίδοντας την «αλληλογραφία» που κράτησε με τον Γιώργο Χειμωνά. Τίτλος του «Uotre tombe» (Πέραν του τάφου). Πρόκειται, σύμφωνα με τις συστάσεις του βιβλίου, «για τη μαρτυρία μιας φιλίας ως δυνατότητα επιβίωσης».
Πολλές νουβέλες
Αν βάζαμε τίτλο στην ελληνική πεζογραφία αυτό το φθινόπωρο, θα ήταν «η επιστροφή της νουβέλας». Ενα είδος που άκμασε τον 19ο και τον 20ό αιώνα, ένα ενδιάμεσο μέγεθος γραφής μεταξύ μυθιστορήματος και διηγήματος. Δεν έχει την πολυπλοκότητα του μυθιστορήματος, έχει σύντομη πλοκή, μια ιστορία με ορισμένη χρονική διάρκεια και αρκετούς παράλληλους ήρωες. Υπάρχουν κάποιοι λόγοι που συμβαίνει αυτή η «επιστροφή»; Είναι αυθόρμητη ή κατευθύνεται, κατά κάποιον τρόπο, εκδοτικά; Νεοελληνιστές πανεπιστημιακοί με τους οποίους επικοινωνήσαμε επισημαίνουν την ιδιαίτερη έξαρση του ογκώδους και πολυσέλιδου ελληνικού μυθιστορήματος τις δύο προηγούμενες δεκαετίες. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές βιβλία που στην πραγματικότητα είχαν την έκταση νουβέλας βαφτίζονταν μυθιστορήματα και οι συγγραφείς αναγκάζονταν να τα... αυγατίσουν. Ο κορεσμός αυτής της εκδοτικής φάσης είναι ίσως ο ένας λόγος της επιστροφής στη μικρή φόρμα. Ενας άλλος είναι ότι στην Ελλάδα, παρά τη μεγάλη διηγηματογραφική παράδοση, δεν έχουν τόση ανταπόκριση στην αγορά οι συλλογές διηγημάτων. Η νουβέλα είναι, και ήταν πάντα, η μέση λύση. Καλές αναγνώσεις.
Ολγα Σελλά
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,21/08/2008