«Αλιείς μαργαριταριών» στον 102fm του Ρ.Σ.Μ της ΕΡΤ3

Συντάκτης: Έρρικα Ιωαννίδου Πηγή: ΕΡΤ3 Ως «Αλιείς μαργαριταριών» έρχονται οι δημοσιογράφοι Ηλίας Κουτσούκος και Απόστολος Λυκεσάς με μία ζωντανή εκπομπή στον ‘‘ανοικτό Ωκεανό της ερτζιανής επικοινωνίας’’ από τη Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2009, καθημερινά, από τις 9 ως τις 11 το πρωί, στον 102fm του Ραδιοφωνικού Σταθμού Μακεδονίας της ΕΡΤ3. Η θεματολογία της εκπομπής αλιεύεται «απ’ το βυθό της καθημερινότητας, απ’τα πελάγη της πολιτικής, από τα ρεύματα της κοινωνίας, από τη θάλασσα των Σαργασσών του πολιτισμού». Με αφορμή την έναρξη της εκπομπής οι δύο δημοσιογράφοι σημειώνουν «Από Δευτέρα ως Παρασκευή, 9 με 11 το πρωί, στον 102fm, γιατί η επικοινωνία σώζει, ευελπιστεί, αναπτερώνει, εξανθρωπίζει και ζητά …τα εαυτής».

Επέζησα στην κόλαση του Αουσβιτς

Η Βάσω Σταματίου εξιστορεί-στον Απόστολο Λυκεσά-τη μαύρη καθημερινότητα και τη ζωή χωρίς όνειρα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εκφράζει το παράπονό της γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν της έδωσε σύνταξη Εθνικής Αντίστασης.
«Στο Αουσβιτς δεν είχαμε περιθώριο ούτε να ονειρευτούμε. Οι αγαπημένοι μας, η πατρίδα δεν περνούσαν από το μυαλό μας ούτε στον ύπνο.
Ενα πράγμα μόνο κυριαρχούσε. Αν αύριο θα είμαστε ζωντανές. Αν αύριο κάποια από εμάς θα ήταν τυχερή και μέσα στο ζουμί που μας έδιναν για σούπα θα βρίσκαμε ένα κομμάτι πατάτα. Μέσα στο κεφάλι μου αντηχούσε διαρκώς το schnell-schnell (γρήγορα, γρήγορα) που διέταζαν οι Γερμανοί στρατιώτες στη διάρκεια της καταναγκαστικής εργασίας».
Η κα Βάσω Σταματίου είναι ένας μαντατοφόρος από την κόλαση. Είναι η τελευταία ίσως Ελληνίδα χριστιανή που βρίσκεται σήμερα ζωντανή αφού πέρασε από το κολαστήριο του Αουσβιτς Μπιρκενάου, άλλων δύο στρατοπέδων συγκέντρωσης, το Ράβενσμπρικ και το Μάγκντεμπουργ και κατάφερε τελικά να επιζήσει.
Για το καθένα από αυτά τα κολαστήρια η Βάσω Σταματίου δεν ήταν μια όμορφη νέα κοπέλα από την Αριδαία με όνειρα για τη ζωή. Ηταν μόνο ο αριθμός 82224, χαραγμένος για πάντα πάνω στη σάρκα του χεριού της.
Η σύλληψη
Το 1944, ήταν πρωτοετής της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μια Επονίτισσα, που τη συνέλαβε στο σπίτι της η Γκεστάπο τρεις μέρες μετά τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στη διασταύρωση Αγίας Σοφίας και Τσιμισκή με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου. Φυλακίζεται στο στρατόπεδο Παύλου Μελά και από εκεί μεταφέρεται με άλλες είκοσι δύο (22) κρατούμενες στις φυλακές Μπάνιτσε του Βελιγραδίου.
Κι από εκεί, τρεις μήνες μετά, στο Αουσβιτς Μπιρκενάου. «Δεν είχαμε ιδέα πού μας πήγαν. Δεν είχαμε ακούσει τίποτα για το Αουσβιτς. Οταν φτάσαμε, αντικρίσαμε μόνο σκελετωμένους ανθρώπους. Οι καμινάδες καίγανε συνέχεια. Είπαμε: μάλλον μας φέρανε για να περιθάλψουμε αυτούς τους δυστυχείς και τουλάχιστον θα φάμε ψωμάκι αφού δουλεύουν οι φούρνοι. Επειτα από λίγο καταλάβαμε...».
Κοιτάζω μια παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία της κας Σταματίου. Είναι μια νεαρή καλλονή με καστανόξανθα σπαστά μαλλιά που πέφτουν μέχρι τους ώμους.
«Τα ωραία μου μαλλιά ήταν δυστυχώς η αφορμή για την πρώτη ταπείνωση. Δεν τους έφτανε που μου τα έκοψαν. Ηταν και ο τρόπος. Μια έκοβαν από εδώ, μια από την άλλη. Ααρμπα. Με περιγελούσαν. Διασκέδαζαν να με κάνουν άσχημη. Κι αυτό ήταν μόνο η αρχή. Το καλωσόρισμα...».
Υτερα ήρθε το νούμερο στο χέρι. Το σημάδι στον ώμο. Κόκκινο για τις πολιτικές κρατούμενες. Μαύρο για τις Τσιγγάνες και τις πόρνες, κίτρινο για τις Εβραίες. Και από την πρώτη μέρα αγγαρεία. «Σκάψιμο. Συνέχεια σκάψιμο. Δεν ξέραμε γιατί σκάβαμε. Κι από πάνω μας έπεφταν οι στάχτες από τα κρεματόρια. Κι αυτή η απαίσια μυρωδιά από καμένη ανθρώπινη σάρκα στα ρουθούνια. Και δουλειά. Δουλειά και ξύλο.
Ξύλο αν σήκωνες έστω το κεφάλι. Ξύλο αν προσπαθούσες να ισιώσεις τη μέση σου, ξύλο αν έριχνες μια ματιά στον φρουρό, διπλό ξύλο από τις κρατούμενες που έπαιζαν τον ρόλο του επιτηρητή. Οι Πολωνέζες έδερναν περισσότερο. Και τα τεράστια σκυλιά τους τα είχαν έτσι εκπαιδευμένα που αν κάποια από εμάς σταματούσε το σκάψιμο να ανασάνει, να ξεμουδιάσει, γάβγιζαν, οπότε πάλι βούρδουλας και το σνελ να ηχεί μέσα στο κεφάλι μας σαν από ηχείο...».
Δεν αντάλλασσαν κουβέντα ούτε το βράδυ, αφού το μόνο που σκέφτονταν ήταν να κοιμηθούν για αντέξουν την επομένη.
«Λέγαμε ότι ήμασταν και «τυχερές» γιατί ήμασταν ζωντανές. Πολλούς Εβραίους μόλις φτάνανε τους πήγαιναν κατευθείαν στα κρεματόρια. Οσοι γλίτωσαν είναι που δεν πρόλαβαν να τους κάψουν και άντεξαν την πείνα και την καταναγκαστική εργασία. Αλλους τους έθαβαν σε μεγάλες τάφρους. Με βάλανε και μένα κάποιες μέρες στο κουβάλημα νεκρών, άνθρωποι δεν θα έλεγες ότι ήταν, ό,τι είχε απομείνει από αυτούς. Και ύπνος χωρίς όνειρα, ένα κενό μες στο κεφάλι».
Η κα Σταματίου χρειάστηκε έξι μήνες για να επιστρέψει στην Ελλάδα μετά την κατάρρευση της Γερμανίας. Επέστρεψε μάλιστα από εκεί που άρχισε το ταξίδι στη φρίκη. Στο στρατόπεδο Παύλου Μελά.
«Τον πρώτο καιρό δεν μιλούσα ούτε στην οικογένειά μου για τα στρατόπεδα. Εκρυβα το νούμερο στο χέρι. Αλλοι το έβγαζαν με εγχειρήσεις. Ηταν ντροπή, ένα στίγμα. Ηρθε και ο εμφύλιος, ξανά κυνηγητά, η Ασφάλεια συνέχεια πίσω μας...»
Εφυγε στην Ιταλία. Στο Μιλάνο σπούδασε Καλές Τέχνες, Ενδυματολογία και Σκηνογραφία. Επέστρεψε και δούλεψε μάλιστα στη Λυρική Σκηνή. Υστερα η ζωή την πήγε στη Ερέτρια και τα τελευταία εφτά χρόνια ζει στη Θεσσαλονίκη με σύνταξη 317 ευρώ του ΟΓΑ.
«Δεν άξιζα μάλλον να πάρω σύνταξη Εθνικής Αντίστασης. Ετσι έκρινε η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Δεν είχα, λένε, επαρκή στοιχεία. Τα στοιχεία του Ερυθρού Σταυρού για τη ζωή μου στα στρατόπεδα, το νούμερο στο χέρι, δεν φτάνουν. Ευχαριστώ πολύ την πατρίδα...».
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
Οργή για όσους δεν αναγνωρίζουν τη φρίκη
Στα 84 χρόνια της, ευσταλής και αεικίνητη, σήμερα «δεν έχω μίσος για τους Γερμανούς, είναι δυστυχισμένος όποιος ζει με το μίσος μέσα του», αλλά θυμώνει πολύ «με αυτούς που αρνούνται ότι συνέβη όλη αυτή φρίκη», οργίζεται με όσους λένε «καλά έκανε ο Χίτλερ». Το 1996 κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τη συγκλονιστική περιγραφή όσων έζησε υπό τον τίτλο «Βαρούμ: Μια Ελληνίδα στο Αουσβιτς».
Και ετοιμάζεται τώρα να επισκεφθεί το Αουσβιτς πρώτη φορά μετά τόσα χρόνια. Γιατί θα πάει; «Δεν ξέρω» απαντά, αλλά τα μάτια της τρεμοπαίζουν καθώς φαίνεται να επιστρέφει στο απερίγραπτο, το ανείπωτο της φρίκης που παραμένει αμετάφραστο σε λέξεις και το σηκώνει μόνη της.
Απόστολος Λυκεσάς

(Αναδημοσίευση,εφημ."ΕΘΝΟΣ",27/10/2009)

"έφυγε η Ελλη Παππά.."

Απεβίωσε η δημοσιογράφος και συγγραφέας Έλλη Παππά, τα ξημερώματα, σε ηλικία 89 χρονών. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920 και ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας. Αδελφή της ήταν η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Η Έλλη Παππά φοίτησε στη φιλοσοφική και στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, λόγω της Κατοχής, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος.
Κατά την εργασία της στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη συνεργάστηκε με τον Νίκο Πλουμπίδη και τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε σύντροφός της. Καταδικάστηκαν σε θάνατο και ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά εκείνη όχι λόγω του παιδιού που είχε γεννήσει μέσα στη φυλακή. Αποφυλακίστηκε το 1964.
Εργάστηκε στην ΕΔΑ και ήταν μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Το 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο. Αποφυλακίστηκε το 1968 λόγω σοβαρής ασθένειας.
Ως δημοσιογράφος εργάστηκε στην Εγκυκλοπαίδεια "Χάρη Πάτση", στην εφημερίδα "Μακεδονία", στο περιοδικό "Γυναίκα", στην εφημερίδα "Εξπρές" και στην εφημερίδα "Έθνος". Δραστηριοποιήθηκε στην μεταπολιτευτική ΕΔΑ και στο ΚΚΕ. Ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Από τα έργα της ξεχωρίζουν οι μελέτες για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως "Ο Πλάτωνας στην εποχή μας" και η "Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας - Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό" καθώς και μελέτες για τον μαρξισμό και τον λενινισμό, όπως ο "Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση -οδοιπορικό από το ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν".
Έγκλειστη στις φυλακές Αβέρωφ πάνω από μια δεκαετία, έγραψε θεατρικά και άρθρα που δημοσιεύθηκαν στον παράνομο Τύπο του ΚΚΕ, στις εφημερίδες και στα περιοδικά της μεταπολίτευσης όπου εργάστηκε και που αναδεικνύουν το ανήσυχο πνεύμα της.
Η Έλλη Παππά, η μαχήτρια της Αριστεράς, αποχαιρέτησε τον αιώνα της, για να συναντήσει τον 21ο, με την ίδια κριτική συγκροτημένη σκέψη που την χαρακτήριζε και τη διαφοροποιούσε από πολλούς της γενιάς της.
O μύθος της προσωπικής της ιστορίας ξεκίνησε από πολύ νωρίς. Όπως η ίδια έγραφε "γεννήθηκα στην Σμύρνη, παραμονή της καταστροφής, πέμπτο παιδί, αθέλητο και παραπεταμένο. Η μάνα μου αρνήθηκε να με θρέψει". Σύμφωνα με όσα η ίδια δήλωνε "επέζησα χάρη στη μεγαλύτερη αδελφή της μητέρας μου. Η καταστροφή έφερε την οικογένεια στον Πειραιά. Την υγεία μου την ανέλαβε η θάλασσα του Πειραιά και την αγωγή μου τα αλητάκια του Πειραιά. Όλα έδειχναν ότι η προλεταριακή μου συνείδηση ήταν εξασφαλισμένη". Την αδερφή της, Διδώ Σωτηρίου την ανέφερε σαν "άγγελο της ζωής μου".
Η κηδεία της θα είναι πολιτική και θα γίνει στο Γ΄ Νεκροταφείο, όπου και θα ταφεί, δίπλα στον σύντροφο της ζωής της, Νίκο Μπελογιάννη.

(Αναδημοσίευση,mega on line)

Δίκτυο Βιβλιοθηκών με Λέσχες Ανάγνωσης

Ξεκινάει η λειτουργία των 59 Βιβλιοθηκών με Λέσχη Ανάγνωσης, οι οποίες εντάσσονται στο δίκτυο των λεσχών του ΕΚΕΒΙ. Η υλοποίηση της ιδέας γίνεται με τη συνεργασία της Ενωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης αποσκοπώντας στην προσέλκυση του αναγνωστικού κοινού στις βιβλιοθήκες σε συνδυασμό με τις τακτικές συναντήσεις μεταξύ των μελών των λεσχών.
Το πρόγραμμα παίρνει σάρκα και οστά με τη συνδρομή και της Εταιρείας Συγγραφέων, όπου λογοτέχνες-μέλη της θα επισκέπτονται περιοδικά τις βιβλιοθήκες και τις Λέσχες Ανάγνωσης για να συζητήσουν για τα βιβλία τους αλλά και για τη συγγραφική τέχνη γενικότερα.

Παρουσίαση βιβλίου

Ο Eκδοτικός Oίκος Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ και το βιβλιοπωλείο «Βιβλιορυθμός» σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Νόττα "Κοινωνία Επικοινωνία Εξουσία:από τον Βωμό και τον αμβωνα στην οθόνη-περίοδος της προφορικότητας".(ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ)
Παρουσιάζουν οι καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Αντώνης Μανιτάκης και Νίκος Ιντζεσίλογλου και ο δημοσιογράφος Παντελής Σαββίδης.Εκ μέρους του εκδοτικού οίκου χαιρετίζει ο Υπεύθυνος της σειράς "Δημοσιογραφία και ΜΜΕ", Επίκουρος Καθηγητής του ΑΠΘ Χρήστος Φραγκονικολόπουλος.
Η εκδήλωση θα γίνει την Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2009 και ώρα 19:30,στο βιβλιοπωλείο «Βιβλιορυθμός» (Βασ. Ηρακλείου 47, Θεσσαλονίκη)

"Ολα πάνε ρολόι(ή σχεδόν)"

Στην επόμενη συνάντησή μας την -08/11/2009- θα κουβεντιάσουμε με τη Στυλιάνα Γκαλινίκη για το βιβλίο της "Ολα πάνε ρολόι(ή σχεδόν)"(ΜΕΛΑΝΙ,2009).Η Σ.Γκαλινίκη γεννήθηκε το 1968 και μεγάλωσε στην Ηράκλεια Σερρών. Ζει στη Θεσσαλονίκη. Είναι παντρεμένη και έχει δυο κόρες. Σπούδασε αρχαιολογία στο ΑΠΘ και θέατρο στο "Studio Παράθλαση". Εργάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Η πρώτη ιστορία του βιβλίου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Ρεύματα" (1994). Διήγημά της συμπεριλαμβάνεται στην ανθολογία "20+1 ιστορίες" (εκδόσεις Καστανιώτη, 1998).
*
Για να πάρουμε μία ιδέα για την Στυλιάνα Γκαλινίκη,αναδημοσιεύω συνέντευξη που παραχώρησε την 20/01/2009,στην Γκέλυ Μαδεμλή και το περιοδικό CΙΤΥ.

Δ:Από πότε θυμάσαι τον εαυτό σου να αφηγείται (και να καταγράφει) ιστορίες;
Σ:Από την αρχή της εφηβείας. Όπως οι πιο πολλοί νομίζω.
Δ:Μπορείς να μας περιγράψεις με λίγα λόγια την περιπέτεια του βιβλίου, που διαρθρώνεται σε επιμέρους ιστορίες; Ποια συνέλαβες πρώτη;
Σ:Έγραψα πρώτα τις «Γυάλινες μήτρες». Προέκυψε όταν μια φίλη μού είπε ότι αγόρασε ένα χωράφι δίπλα στη λίμνη Κερκίνη. Έτσι, από αυτή τη φράση. Από τέτοιου είδους μικρές αφορμές δημιουργήθηκαν και κάποιες από τις άλλες ιστορίες σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Ώσπου συνειδητοποίησα ότι κατά κάποιον τρόπο οι ιστορίες συνδέονταν μεταξύ τους, σαν κάποιος να τις είχε ενώσει ράβοντάς τες με βελόνα και κλωστή. Πρόκειται για ένα πρόσωπο που υπάρχει σαν σιωπηλή κυρίως παρουσία σε κάθε ιστορία, μέχρι να τολμήσει να εκτεθεί το ίδιο.
Δ:Οι ιστορίες του βιβλίου αλληλοσυμπληρώνονται και, εμπλεκόμενες, κορυφώνονται στις τελευταίες σελίδες. Σε τι στόχευες με αυτήν την επιλογή στη δομή του κειμένου;
Σ:Τον αιφνιδιασμό που νιώθουμε και στη ζωή όταν κάτι μας συμβαίνει και, αναλογιζόμενοι πράγματα που παρήλθαν, λέμε «α, θυμάσαι τότε εκείνο και το άλλο, που δεν του δώσαμε σημασία, κι όμως κοίτα τι συνέβη τώρα;». Το στοιχείο της ανατροπής με απασχολεί ιδιαίτερα. Η ανάγνωση κυλάει αμέριμνα, με βεβαιότητες, όπως και η ζωή, αλλά τελικά τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως φαίνονται και σίγουρα δεν είναι γραμμικά.
Δ:Σπούδασες αρχαιολογία. Βρίσκεις πως αυτή σου η εκπαίδευση έχει κάποια σχέση με την ενασχόλησή σου με τη συγγραφή; Αντιστοίχως, η επαφή σου με το θέατρο, (σ.σ. σπούδασε και θέατρο στο «studio Παράθλαση») πώς συνδιαλέγεται με τη συγγραφική δραστηριότητα;
Σ:Ο αρχαιολόγος, όπως ο συγγραφέας, ασχολείται με τη ζωή των άλλων, την οποία ο πρώτος επιχειρεί να αφηγηθεί μέσα από τα ελάχιστα υλικά κατάλοιπά της, ενώ ο δεύτερος επινοεί πρόσωπα και περιβάλλοντα. Η αρχαιολογία είναι κι αυτή μια μορφή αφήγησης, εφόσον προσπαθεί να ανασυνθέσει το παρελθόν των άλλων. Και από τα ευρήματα μιας ανασκαφής μπορούν να προκύψουν πολλές ερμηνείες, δηλαδή πολλές αφηγήσεις. Όσο κι αν η αρχαιολογία έχει σκοπό να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις, ακόμη και η πιο εμπεριστατωμένη ανασκαφή εμπεριέχει επιλογές, προτεραιότητες, αλλά και θέτει ερωτήματα που εκπορεύονται από τον τρόπο με τον οποίο αφηγείται ο αρχαιολόγος. Θέατρο και γραφή αλληλοτροφοδοτήθηκαν, τουλάχιστον για όσον καιρό ασχολήθηκα με το θέατρο. Πάντως, όταν γράφω, έρχονται στο νου μου εικόνες περισσότερο σαν κινηματογραφικά στιγμιότυπα και λιγότερο σαν θεατρικά δρώμενα.
Δ:Σε κάποια από τις ιστορίες σου παραθέτεις τη γνωστή ρήση του Σαρτρ «η κόλαση είναι οι άλλοι». Φαίνεται να σε απασχολεί πολύ, σε όλες τις ιστορίες σου, αλλά πώς το μεταφράζεις αυτό -με όρους της δικής σου καθημερινότητας;
Σ:Η επικοινωνία είναι το μόνο ζητούμενο της γραφής για μένα. Και επικοινωνία δεν είναι μόνο η ανταλλαγή ωραίων βιωμάτων, αλλά και οδύνης. Οι άλλοι, κι εμείς ως άλλοι, έχουν -και έχουμε- σκιερές γωνίες, αθέατες πλευρές. Η κόλασή μας είναι το πιο δύσκολο, αλλά και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι μας.
Δ:Σε ποιο βαθμό αποτελούν οι δικές μας ιστορίες συρραφή ή προέκταση των ιστοριών των άλλων;
Σ:Οι ιστορίες μας εμπεριέχουν τους άλλους και οι ιστορίες των άλλων εμάς. Και όσο πιο πολύ συμβαίνει αυτό, τόσο πιο έντονα και ουσιαστικά ζούμε.
Δ:Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία;
Σ:Υπάρχουν αλλά σε μικρό βαθμό, στις λεπτομέρειες. Ας πούμε ότι κάθε ιστορία είναι ένα δωμάτιο στρωμένο με χαλιά, με κάδρα στους τοίχους, με βιβλιοθήκες, πολυθρόνες κ.λπ. Ε, δικές μου είναι οι κορνίζες των κάδρων, ή μια λέξη που κάποτε είπα ή άκουσα μέσα σ’ αυτό το δωμάτιο. Μία από τις ιστορίες, όμως, είναι αυτοβιογραφική, οι «Τρύπιες δεκάρες στα δέντρα». Με ενδιαφέρει πάντως η δημιουργία και όχι η κατάθεση προσωπικών βιωμάτων.
Δ:Η Μαξιμώ, η Δάφνη, η Σκελετούλα, η «Μου»... Ποιον από τους γυναικείους χαρακτήρες αισθάνεσαι πιο κοντά σου;
Σ:Σχεδόν όλες έχουν κάτι δικό μου, ακόμη κι αν αυτό είναι ένα αντικείμενο, μια ανάμνηση ή μια επιθυμία, αλλά μέχρι εκεί. Γιατί, όμως, η ερώτηση αφορά μόνο τους γυναικείους χαρακτήρες; Θα μου πείτε, είναι οι πιο πολλοί. Πάντως, ως συγγραφέας, στον ρόλο του επινοητή και όχι του αφηγητή, «κρύβομαι» πίσω από ένα ανδρικό πρόσωπο.
Δ:Συμμερίζεσαι ή σε έχει απασχολήσει το γνωστό ερώτημα περί διάκρισης αντρικής και γυναικείας λογοτεχνίας;
Σ:Αν και δεν παραβλέπω ότι η συζήτηση αυτή προέκυψε μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο, νομίζω ότι δεν με αφορά. Οι ανθρώπινοι χαρακτήρες μου φαίνονται ωραίοι, ενδιαφέροντες, ευτυχείς ή δυστυχείς, και σ’ αυτή τη βάση θα πω μια ιστορία. Όχι ότι τα βιώματα κάποιου λόγω του φύλου του δεν έχουν σημασία, αλλά δεν θα με ενδιέφερε να πω ιστορίες για γυναίκες επειδή είναι γυναίκες, ούτε για τον ίδιο λόγο ιστορίες για άντρες. Βέβαια, ανήκοντας στο θηλυκό γένος, η ματιά μου επηρεάζεται από αυτό. Αλλά όταν κανείς γράφει γίνεται ένας άλλος. Αν θέλετε, αυτή είναι και η μαγεία, η πρόκληση. Μπαίνει στη θέση του άλλου, προσπαθεί να επικοινωνήσει με αυτόν, να τον καταλάβει, να πει την ιστορία του όπως θέλει αυτός.
Δ:Στο «Γυάλινες μήτρες», έστω και δια στόματος μιας ηρωίδας σου, πειραματίζεσαι με την ποίηση. Θα το έκανες και με μεγαλύτερη αφοσίωση, με μια ποιητική συλλογή για παράδειγμα;
Σ:Ίσως. Μου αρέσει η ποίηση, η δυνατότητά της να πει τόσα πολλά πράγματα με λίγες λέξεις.
Δ:Είσαι μητέρα δύο παιδιών. Έχουν διαβάσει, αλήθεια, το βιβλίο;
Σ:Το βιβλίο δεν είναι σίγουρα για τη μικρή μου κόρη που έχει κλείσει τα 12. Η μεγάλη μου κόρη κοντεύει τα 17 και ίσως επιλέξει κάποια στιγμή να διαβάσει αυτές τις ιστορίες που ξέρει από κουβέντες μας ότι έχω γράψει. Μου αρέσει πιο πολύ να αφηγούμαι προφορικά στους δικούς μου αυτά που έγραψα. Μοιάζουν τότε σαν ιστορίες που έχουν πράγματι συμβεί και εισπράττω άμεσα τις εντυπώσεις και τις αντιδράσεις τους, ενώ ταυτόχρονα καταθέτω σε αυτούς πιο ξεκάθαρα το δικό μου κομμάτι. Επικοινωνώ αλλιώς, δηλαδή, μαζί τους με αφορμή τα γραπτά μου.

Ο ΑΛΕΞΗΣ ΖΗΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΕΣΤΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΣΤΟ UNDERGROUND ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ

Το πρόσφατο βιβλίο του Αλέξη Ζήρα "Η ποίηση της αφής. Δοκίμιο ερμηνείας της ποιητικής του Ανέστη Ευαγγέλου" θα παρουσιαστεί στο «Underground Εντευκτήριο», Δεσπεραί 9, Θεσσαλονίκη (περιοχή Διεθνούς Εκθέσεως, τηλ. 2310 283.223) την Τρίτη 20 Οκτωβρίου, ώρα 8.30 μ.μ., με ελεύθερη είσοδο.
Θα μιλήσουν: ο ποιητής και δοκιμιογράφος Γιάννης Καρατζόγλου, ο φιλόλογος και κριτικός Δημήτρης Κόκορης και ο συγγραφέας του βιβλίου.
Η ποίηση της αφής αποτελεί ουσιαστικά μια απόπειρα διαλόγου με το έργο του Ανέστη Ευαγγέλου (1937-1994), ποιητικό ή πεζό, απόπειρα που διατηρήθηκε ενεργή (με διάφορα κείμενα, δοκίμια ή κριτικές του Ζήρα για τον Ευαγγέλου) τα τριάντα τουλάχιστον τελευταία χρόνια.
Όπως δηλώνει ο ίδιος ο συγγραφέας, «Η ποίηση της αφής μοιάζει, όπως τη βλέπω σήμερα, με την προσπάθεια ενός κολυμβητή που θέλει να πάει ανάποδα στο ρεύμα και αντί να αρκεστεί στις εκβολές του ποταμού αναζητά τις πηγές του. Μελέτη ιστοριογραφική, μελέτη της ποιητικής τεχνικής και του ήθους της, αλλά και ανθρωπολογική μελέτη, καθώς θεωρεί ότι ένας βασικός, γενεσιουργός λόγος ύπαρξης για το έργο του Ανέστη Ευαγγέλου ήταν πάντοτε η συνάντησή του με τον γνωστό ή τον άγνωστο “άλλο”».
Όπως γράφει πάλι ο Ζήρας, στην Εισαγωγή του βιβλίου (εκδόσεις Γαβριηλίδη): «… πώς γινόταν και το 1960 ένας νέος, κλεισμένος στη στατική μετεμφυλιακή Ελλάδα, να δημοσιεύει μια συλλογή ποιημάτων όπου αποτυπωνόταν, με τον πιο σπαρακτικό τρόπο, το βίωμα της απόσχισης ― το κορυφαίο δηλαδή βίωμα πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε η συνείδηση του μοντερνισμού; Και πώς γίνεται ένα έργο θρεμμένο από τα πιο νοσηρά εδάφη της εποχής του να βγαίνει τελικά από αυτήν και να παίρνει τη μορφή ενός μαρτυρολόγιου της ύπαρξης, στην απόλυτη γύμνια της;»
Η εκδήλωση, που οργανώνεται από το περιοδικό «Εντευκτήριο» σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, θα ολοκληρωθεί με την προβολή μιας τηλεοπτικής εκπομπής αφιερωμένης στον Ανέστη Ευαγγέλου («Τέχνη και πολιτισμός», παραγωγοί: Σπύρος Κατσίμης και Σταύρος Στρατηγάκης, δημοσιογραφική επιμέλεια: Γιώργος Καραβασίλης, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαδάκης).
(Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο του "Εντευκτηρίου")

ΝΟΜΠΕΛ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2009

Στη Χέρτα Μίλερ το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2009


Η γεννημένη στη Ρουμανία Γερμανίδα συγγραφέας Χέρτα Μίλερ κέρδισε το φετινό Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Η Ακαδημία της Σουηδίας αναφέρει ότι η Μιλέρ επιλέχθηκε γιατί «με την αφοσίωση στην ποίηση και την ειλικρίνεια της πρόζας, περιγράφει το τοπίο των μη εχόντων».

Η 56χρονη συγγραφέας, που μετανάστευσε στη Γερμανία από την κομμουνιστική Ρουμανία το 1987, έκανε το ντεμπούτο της το 1982 με μια συλλογή μικρών ιστοριών που λογοκρίθηκαν και απαγορεύτηκαν από το ρουμανικό καθεστώς το 1984. Η συλλογή δημοσιεύτηκε τελικά στη Γερμανία, και το έργο της που παρουσίαζε τη ζωή σε ένα μικρό, γερμανόφωνο χωριό στη Ρουμανία ενθουσίασε τους αναγνώστες.

Ακολούθησε το «Τανγκό της Καταπίεσης» στη Ρουμανία. Η ίδια και ο άντρας της αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα εξαιτίας των απόψεων που εξέφραζαν για το καθεστώς στη χώρα και το φόβο σύλληψη από τη μυστική αστυνομία.

Το Βραβείο θα απονεμηθεί στη Μίλερ στις 10 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από Associated Press

ΕΔΩ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ VIDEO

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=20&la=1&itmid=1677&ct=9#media-upper-left"