"γιατ'ήταν του πατέρα σας,οπ'είναι ακόμα αγδίκιωτος,γιατ'ήσασταν εσείς μικρά...Τώρα που μεγαλώσατε..πάρετε τα ντουφέκια σας,να κυνηγήστε τους οχτρούς"

Κάθε φορά που ανοίγω ένα βιβλίο,νιώθω σα να μπαίνω σε ένα καράβι.Και το τελευταίο βιβλίο της Κ.Καριζώνη, με ταξίδεψε στο Μεγάλο Αλγέρι του ονείρου και της σκληρής αλήθειας.Το διάβασα σε δύο μέρες,παράλληλα με τα ποιήματα της γαλλόφωνης υπερρεαλίστριας Joyce Mansour,"του κονδυλώδους ρόδου του ανατολίτικου παραμυθιού"(κατά τον Andre Breton),που ύμνησε τον έρωτα με σπαραγμό και τρυφερότητα,οδύνη και πάθος.
Ετσι βιώνουν τον έρωτα και οι ήρωες της κυρίας Κ.Καριζώνη.Με το αίμα της καρδιάς.Αδρά τα χαρακτηριστικά των ψυχών,σκληροί οι κώδικες αξιών που τιμούν,άγριο το εθιμικό δίκαιο,ο άγραφος νόμος που καθορίζει τη μοίρα τους.Κλειστή η κοινωνία που τους περιβάλλει,έχει λόγο και προσταγή.Επτά ποτήρια με νερό στην άνυδρη Μάνη:το αφιλόξενο τοπίο,το όνειρο,η βεντέτα,ο θρύλος,η τιμή,η παράδοση,ο έρωτας...
Αλλιώτικος ο έρωτας που κυλά στη μανιάτικη φλέβα.Βάζει φωτιά να κάψει το χρέος του "γδικιωμού",τραυλίζει τη λήθη του φονικού.Κι αμέσως μετά σκληρός,ακόμη κι όταν απογειώνεται,δε χαρίζεται.Κι ούτε χαρίζει.Τίποτε και σε κανέναν.
Με εικόνες ατέλειωτες,μαγικές,χρώματα μεσαιωνικά,λόγο ποιητικό,μας βυθίζει η συγγραφέας στην απόλαυση της ανάγνωσης κι όταν ιστορεί το μύθο κι όταν πλάθει το όνειρο.
Ομως ο Γ.Φτέρης γράφει πως "η Μάνη είναι ο τόπος όπου οι άνθρωποι κληρονομάνε αυτή τη φοβερή τιμιότητα.Να θυμούνται.Και να μη λησμονάνε ποτέ τίποτα,ούτε το καλό,ούτε το κακό".Η λύση του τέλους,κάθαρση τραγωδίας ανθρώπινης,μεστή απο συγκίνηση,χωρίς ίχνος μελοδραματισμού βάζει την τελευταία πινελιά στη σκιαγράφηση της μανιάτικης προσωπικότητας.Υπερηφάνεια.Πάθος.Αξιοπρέπεια.
Για επίλογο,διάλεξα την πιο ερωτική για μένα φράση του βιβλίου,γιατί πιστεύω στη αλήθεια της.Στην άγρια ομορφιά της:
"Ομως οι άνθρωποι ταιριάζουν απ'τα θηρία που κουβαλούν μέσα τους,από τα τέρατα που τους κατοικούν..."

VICENTE HUIDOBRO
ALTAZOR, CANTO II, (αποσπάσματα)
Χιλή, 1893-1948

…………………………………
…Έχω μια ειδική ατμόσφαιρα της αναπνοής σου
Το φωτεινό μέτωπό σου σαν δαχτυλίδι του Θεού
…Έχω τη φωνή σου για κάθε μου άμυνα
………………………………….
…Σε βρήκα σαν ένα δάκρυ σ` ένα λησμονημένο βιβλίο
Με το απλό όνομά σου χαραγμένο στο στήθος μου
Τ` όνομά σου χαραγμένο από θόρυβο περιστεριών στο πέταγμα
Κουβαλάς μέσα σου τη θύμηση από άλλες ζωές υψηλότερες
Ενός Θεού που υπάρχει κάπου
Και βαθιά μέσα σου θυμάσαι πως ήσουν εσύ
Το πουλί αλλοτινών καιρών στην κλείδα του ποιητή
……………………………………
…Η ζωή βλέπεται στη μοναξιά
Μόνο τα μάτια σου ζούνε στον κόσμο
Το μόνο πλανητικό σύστημα χωρίς κούραση
…Πίσω από σένα η ζωή φοβάται
Γιατί είσαι το βάθος όλων των πραγμάτων
……………………………………
…Η αποθέωσή μου είναι στα μάτια σου
Ντυμένη με την πολυτέλεια των ματιών σου
και τη μέσα λάμψη τους
Κάθομαι στην πιο απλή γωνιά του βλέμματός σου
Κάτω από τη στατική σιωπή ακίνητων βλεφαρίδων
Μια προφητεία ανεβαίνει από το βάθος των ματιών σου
Κι ένας ωκεάνιος άνεμος κυματίζει τις κόρες τους.

Με τίποτα δεν συγκρίνεται εκείνος ο μύθος σπόρων
που αφήνει η παρουσία σου
Μ` εκείνη τη φωνή που προσπαθεί να επιστρέψει στη ζωή
ένα νεκρό αστέρι
……….
…Κι εκείνο το φιλί που φουσκώνει την πλώρη των χειλιών σου
Κι εκείνο το χαμόγελο σαν μια σημαία στο μέτωπο της ζωής σου
Κι εκείνο το μυστικό που διευθύνει τις παλίρροιες του στήθους σου
Κοιμισμένο στον ίσκιο των μαστών σου…

Αν εσύ πέθαινες
Παρόλη την αναμμένη λαμπάδα τους τ` αστέρια
Θα έχαναν το δρόμο τους
Τι θα γινόταν το άπειρο;

Αποσπάσματα από ένα μεγάλο, υπέροχο ποίημα!...
Ο ήχος του στα ισπανικά είναι πολύ πιο όμορφος βέβαια γι` αυτό θα μου επιτρέψετε να βάλω ένα τετράστιχο και στο πρωτότυπο:

"...Mi gloria esta en tus ojos
Vestida del lujo de tus ojos y de su brillo interno
Estoy sentado en el rincon mas sensible de tu mirada
Bajo el silencio estatico de inmoviles pestanas..."

Λένα, αφιερωμένο :-)

Φένια

When We Two Parted...

George Gordon, Lord Byron.

When we two parted

In silence and tears,

Half broken-hearted

To sever for years,

Pale grew thy cheek and cold,

Colder thy kiss;

Truly that hour foretold

Sorrow to this.

The dew of the morning

Sunk chill on my brow

It felt like the warning

Of what I feel now.

Thy vows are all broken,

And light is thy fame;

I hear thy name spoken,

And share in its shame.

They name thee before me,

A knell to mine ear;

A shrudder comes o'er me

Why wert thou so dear?

They know not I knew thee,

Who knew thee so well

Long, long I shall rue thee,

Too deeply to tell.

In secret we met

In silence I grieve,

That thy heart could forget,

Thy spirit deceive

If I should meet thee

After long years,

How should I greet thee?

With silence and tears.

ΖΟΖΕ ΣΑΡΑΜΑΓΚΟΥ - ΠΕΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ

Καταρχήν, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι εδώ δεν πρόκειται για κριτική αλλά μάλλον για ένα «παραλήρημα» εντυπώσεων και συναισθημάτων.
Με το ξεκίνημά του ήμουνα πολύ συγκρατημένη. Έλεγα, εντάξει αλλά όχι σαν τα προηγούμενά του. Με διέψευσε εντελώς! Όσο προχωράει μοιάζει σαν κάτι που γεμίζει ενέργεια σιγά σιγά, ύπουλα σχεδόν, μέχρι που ξαφνικά σκάει και μένεις εμβρόντητος να δέχεσαι εικόνες, μελωδίες και συναισθήματα που δεν προλαβαίνεις ν` απορροφήσεις. Ιδιαίτερα από τη μέση περίπου και μετά, καλπάζει κανονικά και στο τελευταίο κεφάλαιο σου κόβει την ανάσα.
Ό,τι και να πω όμως, δεν έχει σημασία, γιατί νομίζω πως εδώ πρόκειται για προσωπικό βίωμα. Για εμπειρία ανάγνωσης, ξεχωριστή για τον καθένα.
Εγώ έβλεπα τις σελίδες να λιγοστεύουν και μ` έπιανε πανικός. Σα να έβλεπα με τρόμο μια κλεψύδρα ν` αδειάζει στο πάνω της μισό κι εγώ να μην μπορώ να κλείσω με το χέρι μου αυτή τη μικρή τρυπούλα που αφήνει την άμμο να περάσει στο άλλο της μισό.
Στις τελευταίες σελίδες είχα κλείσει πόρτες, παντζούρια, μουσικές, τα πάντα. Διάβαζα απομονωμένη εντελώς, ξεκομμένη απ` όλους κι απ` όλα. Κάθε σελίδα του τελευταίου κεφαλαίου από τρεις φορές. Και με το τέλος…Κεραυνοβολημένη από συγκίνηση. Έμεινα με το χέρι να κλείνω μόνη μου το στόμα, και να μη θέλω να πω τίποτα. Δεν είναι βιβλίο που συζητιέται. Προσωπική υπόθεση για τον καθένα και ταυτόχρονα ένας ύμνος για όλα: Για τους ανθρώπους, για τη Ζωή και σίγουρα, ο απόλυτος ύμνος στον έρωτα.

Είναι ο γνωστός Ζοζέ, που παίρνει μια υπόθεση εντελώς σουρεάλ για να σου πει τα πιο γήινα, τα πιο οικεία, τα πιο δικά σου πράγματα. Δημιουργεί κι εδώ τόσο δυνατές εικόνες με τόσο λιτό τρόπο που σε αφήνει άναυδο και συγκλονισμένο. Καταιγισμός εικόνων, συναισθημάτων, θα `λεγα και σκέψεων αλλά τι να σκεφτεί κανείς μετά απ` αυτό; Ολοκληρώνει ο Ζοζέ από μόνος του. Ποιος μπορεί ν` αμφιβάλλει για οτιδήποτε;
Και τόση μουσική…Ποτέ πριν ένα βιβλίο δε με γέμισε με τόση μουσική. Κι έπαθα κι εγώ αυτό που πάθανε κι οι άλλοι που το διαβάσανε. Έψαχνα να βρω το κομμάτι του Μπαχ.
Θέλω να το ξαναδιαβάσω απ` την αρχή. Έχω υπογραμμίσει άπειρα πράγματα, αλλά νομίζω ότι η απομόνωση κάποιων μεμονωμένων φράσεων ή παραγράφων, ξεκομμένων απ` το όλο κλίμα του βιβλίου, θα το αδικούσε πολύ ή θα το «χαλούσε» με πιθανές αποκαλύψεις. Γι` αυτό και δεν θα παραθέσω κανένα απόσπασμα, παρά μόνο ό,τι γράφει στο οπισθόφυλλο:

«Αν στο Περί τυφλότητος η τύφλωση ήταν καθολική, αν στο Περί φωτίσεως η φώτιση ήταν γενικευμένη, στο νέο μυθιστόρημα του Σαραμάγκου, ο θάνατος λειτουργεί με διαλείψεις σε μια μικρή χώρα 10.000.000 κατοίκων, φέρνοντας σε απόγνωση, μετά την αρχική ευφορία, ασφαλιστικές εταιρείες, εργολάβους κηδειών, οίκους ευγηρίας, νοσοκομεία, εκκλησία, κυβέρνηση, οικογένειες. Η μαφφία (με 2φ τη θέλει ο συγγραφέας) θα αναλάβει να δώσει λύσεις, αλλά ο θάνατος θα αντεπιτεθεί με τη μορφή μιας μυστηριώδους και γοητευτικής γυναίκας…
Το πιο πρόσφατο και εξαιρετικά ανθρώπινο μυθιστόρημα του μεγάλου νομπελίστα συγγραφέα.»

Ο τίτλος του πρωτότυπου ήταν «Διαλείψεις Θανάτου» και κατά τη γνώμη μου του ταιριάζει καλύτερα.
Τελειώνοντας, έχω την ανάγκη να πω κι εγώ στον Σαραμάγκου –όπως η γυναίκα του βιβλίου στον τσελίστα- «Ήρθα μόνο για να σας ευχαριστήσω για τη συγκίνηση και την ευχαρίστηση που ένιωσα ακούγοντάς σας.»
Προσωπική εμπειρία λοιπόν για κάθε άνθρωπο και για τους εραστές της Λογοτεχνίας, απλά ηδονή!
…Αναρωτιέμαι τι άλλο θα γράψει μετά απ` αυτό!

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
στην καταπληκτική, γι` ακόμη μια φορά, μετάφραση της Αθηνάς Ψυλλιά.
Καλή Ανάγνωση!

Φένια

"Le Beaujolais nouveau est arrive.."

Σε όλον τον κόσμο απόψε,πριν τα μεσάνυχτα,αποστέλλεται από τους γάλλους οινοπαραγωγούς το Beaujolais nouveau (της νέας εσοδείας ) κι αποτελεί μια χαρούμενη στιγμή απόλαυσης για τους -όπου γης-οινόφιλους.Ανοίγεται κατά παράδοση,την τρίτη Πέμπτη του Νοεμβρίου σε όλον τον κόσμο ταυτόχρονα.Μαζί με το "εις υγείαν" λοιπόν,ή ίσως για άλλους το "καλά κρασιά",σας αφιερώνω το ακόλουθο:

"Enivrez-vous!"
de Charles Baudelaire

Il faut être toujours ivre. Tout est là : c'est l'unique question. Pour ne pas sentir l'horrible fardeau du temps qui brise vos épaules et vous penche vers la terre, il faut vous enivrer sans trêve.
Mais de quoi? De vin, de poésie ou de vertu, à votre guise. Mais enivrez-vous.
Et si quelquefois, sur les marches d'un palais, sur l'herbe verte d'un fossé, dans la solitude morne de votre chambre, vous vous réveillez, l'ivresse déjà diminuée ou disparue, demandez au vent, à la vague, à l'étoile, à l'oiseau, à l'horloge, à tout ce qui fuit, à tout ce qui gémit, à tout ce qui roule, à tout ce qui chante, à tout ce qui parle, demandez quelle heure il est ; et le vent, la vague, l'étoile, l'oiseau, l'horloge, vous répondront :
"Il est l'heure de s'enivrer ! Pour n'être pas les esclaves martyrisés du temps, enivrez-vous sans cesse !
De vin, de poésie ou de vertu, à votre guise."

"Μεθύστε"
Σαρλ Μπωντλαίρ

Πρέπει να 'σαι πάντα μεθυσμένος. Εκεί είναι όλη η ιστορία: είναι το μοναδικό πρόβλημα. Για να νιώθετε το φριχτό φορτίο του Χρόνου που σπάζει τους ώμους σας και σας γέρνει στη γη, πρέπει να μεθάτε αδιάκοπα. Αλλά με τι; Με κρασί, με ποίηση ή με αρετή, όπως σας αρέσει. Αλλά μεθύστε.
Και αν μερικές φορές, στα σκαλιά ενός παλατιού, στο πράσινο χορτάρι ενός χαντακιού, μέσα στη σκυθρωπή μοναξιά της κάμαράς σας, ξυπνάτε, με το μεθύσι κιόλα ελαττωμένο ή χαμένο, ρωτήστε τον αέρα, το κύμα, το άστρο, το πουλί, το ρολόι, το κάθε τι που φεύγει, το κάθε τι που βογκά, το κάθε τι που κυλά, το κάθε τι που τραγουδά, ρωτήστε τι ώρα είναι, και ο αέρας, το κύμα, το άστρο, το πουλί, το ρολόι, θα σας απαντήσουν:
-Είναι η ώρα να μεθύσετε!
Για να μην είσαστε οι βασανισμένοι σκλάβοι του Χρόνου, μεθύστε, μεθύστε χωρίς διακοπή!
Με κρασί, με ποίηση ή με αρετή, όπως σας αρέσει.

Πολυτεχνείο 1973: 34 χρόνια μετά … Ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη συνεχίζεται...

Οι Αλέκος Γρίμπας Αδάμ Δράγας Ρία Καλφακάκου Γρηγόρης Κοκοζίδης Τριαντάφυλλος Μηταφίδης Σοφία Νικηφόρου Γρηγόρης Παντής Σπύρος Σακέτας Κλέαρχος Τσαουσίδης Νάντης Χατζηγιάννης Γιάννης Βασιλακάκης και Έρση Φωτοπούλου « ανακρίνονται» από το ΜΑΝΟΛΗ ΛΑΜΤΖΙΔΗ, Δικηγόρο , Ταμία και μέλος του ΔΣ του ΔΣΘ και τη ΡΩΞΑΝΗ ΚΩΣΤΑΤΖΙΚΗ, Δικηγόρο και μέλος του ΔΣ του ΔΣΘ ως «φυσικοί» ή «ηθικοί αυτουργοί» μεμονωμένων ή συλλογικών πράξεων αντίστασης εναντίον ενός δικτατορικού καθεστώτος , που κλονίστηκε από την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 και κατέρρευσε το 1974 με την τραγωδία της Κύπρου.

Θα ακολουθήσει μουσική εκδήλωση.

ΤΕΤΑΡΤΗ 14 Νοεμβρίου 2007 , ώρα 8.00 μμ , Αμφιθέατρο 3^ου ορόφου, Κτιρίου Διαγωνίου

"..τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο τ'αλωνάκι"

ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ...

Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια

Και του μιλούσανε για Δράκους και για το πιστό σκυλί

Για τα ταξίδια της Πεντάμορφης και για τον άγριο λύκο

Μα στο παιδί δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια

Τώρα,τα βράδια,κάθομαι και του μιλώ

Λέω το σκύλο σκύλο,το λύκο λύκο,το σκοτάδι σκοτάδι

Του δείχνω με το χέρι τους κακούς,του μαθαίνω

Ονόματα σαν προσευχές,του τραγουδώ τους νεκρούς μας.

Α,φτάνει πια!Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.

(Μανόλης Αναγνωστάκης)

"Κραυγές της νύχτας",Κλείτος Κύρου

Κραυγή 19

...Δεν ήσασταν αγέρωχοι όπως οι Αλλοι
που ρουφήχτηκαν από τη γη
Προτιμήσατε τη συναλλαγή απλώνοντας το χέρι στον ήλιο
Μείνατε,στατικοί μέσα στο χρόνο αγάλματα του δισταγμού σας
Συνωστισμένοι μπρος στις εξόδους κινδύνου στην καμπή του δρόμου
Εκεί που χωρίσαμε οριστικά παρασυρμένοι από έξαλλα πλήθη
Μην απορείτε λοιπόν για τη σημερινή σας προκάλυψη
Μη διαστέλλετε τα έκθαμβα μάτια σας μπροστά
Στο άνοιγμα που μας χωρίζει το ξέρετε
πως δε μπορεί να κλείσει με σχήματα νεκρών πια περιπτύξεων
Σας κατηγορώ δίχως τύψη καμμιά σεις οι ίδιοι επισπεύσατε
τη μελλούμενη αναπόφευκτη πτώση σας
*****
Κραυγή 20

"Υστερα μας πρόφτασε η άλωση
Τι ωφελεί που είχες προβλέψει την καταστροφή
Οι ποιητές δεν εισακούγονται ποτέ η φωνή τους
(...)
Οταν βγήκες στους δρόμους δεν αναγνώριζες τίποτε
Ενας λαός εκφυλισμένος συνωθούνταν στις αγορές
και στα ηλεκτρόφωνα τι να'γιναν της γης οι αντρειωμένοι
(...)Δεν είχες πια τίποτε σου πήραν τα όπλα
Σου πήραν τους φίλους τη φωνή σου πήραν
Τα μεγάλα όνειρα έχασες και το μονοπάτι
Που πνίγεται στις πικροδάφνες και τ'αηδόνια
Φαρμάκι παντού σκύβεις καρτερικά το κεφάλι
Μελετώντας τον τρόπο του ποιητή

Υ.Γ: της νύχτας της 11/11/2007,αφιερωμένο σε φίλους και "συντρόφους", με την ευχή να αναγνωρίσουν εαυτούς και αλλήλους...διότι η νύχτα προβλέπεται μάλλον μακρά

"Ισως η απουσία σου να ειναι παρουσία"

Ισως η απουσία σου είναι παρουσία, χωρίς εσύ να είσαι, χωρίς εσύ να πας να κόψεις το μεσημέρι σαν ένα γαλάζιο λουλούδι, χωρίς εσύ να περπατάς πιο αργά ανάμεσα στην ομίχλη και στους πλίνθους, χωρίς εκείνο το φως που κρατάς στο χέρι που ίσως άλλοι δεν θα δουν να χρυσίζει, που ίσως κανείς δεν έμαθε ότι βλασταίνει σαν την κόκκινη καταγωγή του τριαντάφυλλου, χωρίς εσύ να είσαι, επιτέλους, χωρίς να έρθεις απότομη, ερεθιστική, να γνωρίσεις τη ζωή μου, καταιγίδα από ροδώνα, σιτάρι του ανέμου, και από τότε είμαι γιατί εσύ είσαι, και από τότε είσαι, είμαι και είμαστε, και για χάρη του έρωτα θα είμαι, θα είσαι, θα είμαστε.

Pablo Neruda